چک‌لیست اولیه تشخیص و کنترل تشنج کودک در منزل

چک‌لیست اولیه تشخیص و کنترل تشنج کودک در منزل
🔴 مخصوص مراقبین، والدین و نیروهای خدماتی / پرستاری
______________
🔵 ۱) بررسی نوع تشنج (اولین نگاه ۵ ثانیه‌ای)
از خودت بپرس:
• ❓ آیا کودک بیهوش شد؟
• ❓ آیا دست‌ها و پاها می‌پرن یا سفت شدن؟
• ❓ چشم‌ها به یک نقطه خیره شدن یا به بالا چرخیده؟
• ❓ کودک صدا نمی‌دهد، ولی بدنش می‌لرزد؟
🔎 چرا مهم است؟
برای اینکه بدونی آیا واقعاً تشنجه یا فقط اسپاسم/گریه شدید.
______________
🔵 ۲) بررسی مدت زمان تشنج
با موبایل زمان‌سنج را روشن کن.
• زیر ۳۰ ثانیه → خفیف
• ۳۰ ثانیه تا ۲ دقیقه → متوسط
• بیش از ۳ دقیقه → اورژانسی
• بیش از ۵ دقیقه → خطر شدید – تماس با ۱۱۵
🔎 چرا مهم است؟
مدت تشنج تعیین‌کننده شدت و نیاز به اعزام فوری است.
______________
🔵 ۳) نکات فوری "چه کار نکنیم"
❌ هیچ چیز در دهان کودک نگذارید (نه قاشق، نه انگشت)
❌ سعی نکن کودک را محکم نگه داری یا دست‌وپا را ببندی
❌ دهانش را برای جلوگیری از “قورت دادن زبان” دستکاری نکنید – اشتباه رایج
❌ به کودک آب، دارو یا اسپری ندهید
🔎 چرا؟
چون باعث خفگی، شکستگی یا آسیب مغزی می‌شود.
______________
🔵 ۴) کارهای فوری درست (اقدام نجاتی)
✔️ کودک را به پهلو بخوابانید (وضعیت ریکاوری)
✔️ اطرافش را خالی کنید تا به جایی برخورد نکند
✔️ یقه لباس را کمی باز کنید
✔️ سرتحت و بدن را در یک خط نگه دارید
✔️ مراقب تنفسش باشید
🔎 هدف: جلوگیری از خفگی و ضربه مغزی.
______________
🔵 5) چک علائم خطر بعد از تشنج
بعد از پایان لرزش‌ها بررسی کنید:
• ❓ آیا کودک نفس می‌کشد؟
• ❓ رنگ لب‌ها صورتی برگشته؟
• ❓ کودک گیج است یا به سختی چشمانش را باز می‌کند؟
• ❓ استفراغ دارد؟
• ❓ بدن شل شده یا خیلی سفت؟
اگر هر موردی نگران‌کننده است → پزشک یا اورژانس لازم است.

اقدامات پس از پایان تشنج
✔️ کودک را آرام کنید
✔️ مایعات در حد کم و با قاشق بعد از fully awake بودن
✔️ دمای بدن را کنترل کنید (اگر تب دارد)
✔️ علت تشنج را بفهمید
✔️ محیط را آرام نگه دارید
✔️ کودک را بغل نکنید تا کاملاً هوشیاریش برگردد
🔵 ۸) چه زمانی پزشک منزل باید اعزام شود؟
اولین بار است کودک تشنج کرده
تشنج بیشتر از ۳ دقیقه طول کشیده
کودک بعد از تشنج به‌سختی نفس می‌کشد
لب‌ها کبود هستند
تشنج پشت‌سرهم اتفاق می‌افتد
کودک کمتر از ۶ ماه سن دارد
کودک دیابت، بیماری عصبی یا نقص ایمنی دارد

🔵 ۹) چه زمانی اورژانس ۱۱۵ لازم است؟
🚑 اگر یکی از موارد زیر بود، فوراً تماس با اورژانس:
تشنج بیش از ۵ دقیقه
تنگی نفس یا قطع تنفس
کبودی شدید
آسیب حین تشنج (ضربه سر، سقوط)
کودک بلافاصله بعد از تشنج به هوش نمی‌آید
تب بالای ۴۰ درجه همراه تشنج
🔵 ۱۰) نکات پیشگیری برای خانواده
کنترل تب کودکان در هنگام بیماری
مصرف منظم دارو در کودکان دارای سابقه تشنج
خواب کافی
دوری از چراغ‌های چشمک‌زن
برنامه‌ریزی برای آب خوردن منظم
جلوگیری از استرس زیاد
دور نگه‌داشتن کودک از محرک‌هایی مثل دود سیگار